ေခတ္ေပါ ္ကဗ် ာနဲ ့မတူခ်င္လို ့၊ ေခတ္ေပါ ္ကဗ် ာနဲ ့ၿခားနားခ်င္လို ့၊ ေခတ္ေပါ ္ကဗ် ာက မသံုးတဲ့နည္းေတြကို စမ္းသပ္သံုးစြဲလာခဲ့တာ အခုဆို ၁၀ ႏွစ္ၿပည့္ခဲ့ပါၿပီ ။
အဲသလို မတူေအာင္ ၊ ကြဲၿပားၿခားနားေအာင္ တမင္ၿပဳ လုပ္ယူခဲ့ရတဲ့ နည္းေတြနဲ ့ေရးသားဖြဲ ့စည္းၿပဳလုပ္လာတဲ့ကဗ် ာေတြကို ေခတ္ေပါ ္/ ေခတ္ၿပိ ုင္ဆိုၿပီး ‘ေရာ’ မခ်သင့္ပါဘူး ။
ေခတ္ေပါ ္နဲ ့မတူေအာင္တမင္ေရးသားၿပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ကဗ် ာအေရးအသားေတြကို ကဗ် ာလို ့မေခါ ္ခ်င္ေန ၊ ‘အေရးအသား’ လို ့ပဲေခါ ္လည္းရတယ္လို ့ေၿပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ ။
ေခတ္ေပါ ္နဲ ့မတူေအာင္ေရးတာေတြကို’ေခတ္ၿပိဳင္’ လို ့ေခါ ္ခဲ့ဘူးပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ‘ေခတ္ၿပိုင္’ ကဗ် ာ ဆိုတဲ့ကဗ် ာလက္ေရြးစင္ေတြထြက္ခဲ့ပါတယ္ ။ အဲဒီအသံုးအႏွုံးထဲမွာ ေခတ္ေပါ ္ေရာ ေခတ္ေပါ ္မဟုတ္တဲ့ ကဗ် ာေတြေရာေရာေထြးထည့္သြင္းခံရတာေတြ ့ရပါတယ္ ။ အဲဒါေႀကာင့္ ‘ကြန္တမ္ပိုရာရီ’ လို ့ေၿပာင္းသံုးခဲ့ပါတယ္ ။
‘ေခတ္ၿပိုင္ ကဗ် ာ’ လို ့အမည္သတ္သတ္မွတ္မွတ္နဲ ့ကဗ် ာ အမ် ိဳးအစားတစ္ရပ္မရိွပါဘူး ။ ရိွတာက ေခတ္ေပါ ္ကဗ် ာ နဲ ့ ေခတ္ေပါ ္ကဗ် ာအမ်ိဳးအစားနဲ ့ကြဲၿပားၿခားနားေအာင္ေရးသားၿပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ကဗ် ာအမ်ိဳးအစားပဲရိွႀကပါတယ္ ။ ေခတ္ေပါ ္ကဗ် ာဟာသီးၿခားရိွေနၿပီးသားၿဖစ္တဲ့အတြက္ မတူညီတဲ့အမ်ိဳးအစားကို ‘ကြန္တမ္ပိုရာရီ’ လို ့ေခါ ္ပါတယ္ ။
ေခတ္ၿပိုင္ကဗ် ာေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ ေခတ္ေပါ ္ကဗ် ာ နဲ ့ ကြန္တမ္ပိုရာရီ ကဗ် ာတို ့ရိွႀကတာၿဖစ္ပါတယ္ ။
အဲသလိုမွ မသတ္မွတ္ရင္ ၊ အဲသလိုမွအသိအမွတ္မၿပဳရင္ က်ိဳးစားခဲ့ရတဲ့လုပ္ရပ္ဟာအခ်ီးအႏွီးၿဖစ္သလို အဲဒီလုပ္ရပ္ေႀကာင့္ဒီေန ့ၿမန္မာကဗ် ာေလာကမွာ အထင္အရွားေပါ ္ထြက္လာတဲ့ ၊ ပင္မေရစီးနဲ ့မတူေအာင္ၿပုလုပ္ယူထားရတဲ့ ‘အသစ္’ ဟာ ေရာေရာေယာင္ေယာင္နဲ ့ အလကားၿဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္ ။
ကြန္တမ္ပိုရာရီ ‘အသစ္’ ေတြ ဟာ ‘ ေခတ္ေပါ ္ / ေခတ္ၿပိုင္’ နဲ ့ တူညီတဲ့ ဘံုရန္သူရိွေပမယ့္ အနုပညာစံ ၊ အနုပညာရည္ရြယ္ခ်က္ နဲ ့ ကဗ် ာနည္းလမ္းေတြ နည္းနာေတြမတူႀကပါဘူး ။ အဲဒီနည္းလမ္းေတြ နဲ ့နည္းနာေတြဟာလည္း ‘ဘက္မလိုက္’ တာမ်ိဳးမဟုတ္ပါဘူး ။
ေခတ္ေပါ ္ရဲ့အနုပညာစံအေၿခခံေတြနဲ ့ကြဲၿပားၾကပါတယ္ ။
အဲဒါေၾကာင့္ မိမိရဲ့ကဗ် ာစံ မိမိသိဖို ့လိုပါတယ္ ။ ေခတ္ေပါ ္ နဲ ့ ကြန္တမ္ပိုရာရီ (၀ါ) ပင္မေရစီး နဲ ့ ‘ အသစ္ ‘ ဟာ ရန္ဘက္မေဆာင္ႀကသလို ရန္သူေတြလည္းမဟုတ္ႀကပါဘူး ။ ရန္လိုခဲ့ရင္လည္း ဘယ္ဘက္က သည္းၾကီးမည္းၾကီးလဲ ဆိုတာ မွတ္တမ္းေတြရိွပါတယ္ ။
မ်ားမႀကာမီမွာ ကြန္တမ္ပိုရာရီကဗ် ာေတြဟာ ပိုတြင္က်ယ္လာလာလိမ့္မယ္လို ့တစ္ထစ္ခ် ေၿပာလို ့ရခ်င္မွရမွာပါ ။ ဘာေႀကာင့္လဲဆိုေတာ့ ကြန္တမ္ပိုရာရီ ဟာ experimental poetry ၿဖစ္လို ့ပါပဲ ။
Experimental ကဗ် ာေတြသာပဲ ကဗ် ာကိုေ၇ွ ့ဆက္လမ္းၿပခဲ့တာဟာ ကမာၻ ့ကဗ် ာသမိုင္းေၾကာင္းကို အႀကမ္းဖ်ဥ္းသိရင္ေတာင္ ေတြ ့ၿမင္နိုင္ရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။
ဇယလ
၂၉ ေအာက္တိုဘာ ၊ ၂၀၁၄
S ဟာ စတင္တယ္ စက္တင္ဘာမွာအလုပ္စ၀င္တယ္ စကားစရွာမရၿဖစ္တယ္ စသည္ၿဖင့္ ဒါေပမယ့္ၿပသနာေတာ့ရွိတယ္ စုဆုစန္ဒီကို ‘s’ နဲ ့လား ‘hs’ နဲ ့လား ေအာင္ဆန္းစုႀကည္ Z ဟာ ဇာတ္လမ္းသေဘာ Z ကိုယ္တိုင္ဟာ အဆင္ခံထားရတဲ့ ဇာတ္လမ္း ၿပီးၿပည့္စံုလို ့ ဘာမွ ၿဖုတ္ထုတ္တပ္စင္ေၿပာင္းလဲစရာမလိုေတာ့ပါေႀကာင္း အဂၤလိပ္အကၡရာၽမွာ Z ဟာ အဆံုးပဲ P က ေကာ P ဟာ ပရိသတ္ ပရိတ္ေရ ပရဟိတ မဟာပုရိသ၀ါဒ မၿပီးေသးတဲ့ ပရိုဂ်က္ ပိုလိ(စ္) ေပါ ္လစ္ဗ် ဳရို ေပါပ့္ ဓါးထမ္းေၿပာရတဲ့ ေပါ ္လီတီကယ္ နဲ ့ ေပါ ္ယဲ့ႀထီ M ဟာမူ မူလ မူရင္း မူကြဲ မူအတိုင္းလိုက္နာ လူမုန္းရင္မူသံုးတယ္ လူခင္ရင္ မူၿပင္တယ္ ဒိုင္ယာလက္(က္)တီကလ္ မတီရီယလ္လစ္ဇင္မ္ ၿမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီသခင္ရွ ုေမာင္(ခ) ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းဧ။္ေနာက္ဆံုးေန ့မ်ား modernism မဟုတ္တဲ့ ေမါ ္ဒန္ /(ကာတြန္း) မွတ္တမ္းတင္ (ဇာတ္လမ္းဆင္) ရုပ္ရွင္မီဒီယာ ၿမန္မာနိုင္ၿပီ ဒို ့ R ဟာ ရိုက္ဇိုမ္း အာမီရမ္ ေထာင္လိုက္မေတြးေခါ ္ဘူး အလ်ားလိုက္မူးလဲတယ္ Viva REVOLUTION သူေရြ ့လ်ားရာလမ္းေႀကာင္းဟာ N Nomad နိုးမက္ဒ္ေတြရဲ့ ႀကယ္စိမ္းေတြေအာက္ လမ္းသစ္ေဖါက္ အတိုးအဆုတ္အတက္အဆင္းကိုယ္ေဖ်ာက္ယနၱယား နာမ၀ိေသသနဟာႀကိယာ နာမ္ဟာ Noun / Abstract နိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒ နိုင္ငံတကာလက္၀ါးႀကီးအုပ္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားရဲ့ဂလိုဘယ္ပိုက္ေစ်းရွင္း ေအအိုင္ D အက္စ္ ဒီမို (ရွ ူး .. တိုးတိုး) ကေရစီ ဒစ္ေတတာရွစ္တ္ အလိုမရွိ လူ ့ရပိုင္ခြင့္ နဲ ့ FREEDOM F ဟာ venuslover 18 f loikaw ဟက္ကာေႀကာင့္ အင္ဂ်င္ failure ေႀကာင့္ shutdown ပါေတာ့မည္ စာေမးပြဲက်တဲ့တိုင္းၿပည္ failed state ငယ္တုန္းကဆိုခဲ့တာ ဟာ၀ိုင္ရီမွာ free … free… Nelson Mandela ၿမန္မာမွာမရွိတဲ့ people’s power လို f နဲ ့ v ကို ခဏေလးနဲ ့ သင္ေပးလို ့ရပါတယ္ Friday Tokyo Fried Chicken Freedom ဆိုတာ Fantasy အခ်ဳိရည္ Fuck You ပဲ J ကေတာ့ ေဂ်ဒိုးနပ္ စားပြဲတစ္လံုးမွာ ဂ်ဴနီယာအရြယ္ေကာင္မေလး ေရသန္ ့ဘူးတစ္၀က္နဲ ့ေကာင္မေလး တစ္္၀က္ကုန္သြားတာလား တစ္၀က္က်န္ေသးတာလား အဲသလို ဒစၥေကာ့စ္မ် ဳိးမဟုတ္ဘူး ဖါသိဖါသါေကာင္မေလး ပကတိၿဖဴ စင္ အၿပစ္ကင္းစင္မ်က္ႏွာေပးနဲ ့ ဒါဟာဖြ ့ံၿဖိုးတိုးတက္လာတဲ့သေကၤတစနစ္ ၿမို ့ၿပရဲ ့ ကို ့ဒ္ code တစ္ခု feminist ေတြကေတာ့ေၿပာႀကမယ္ မိန္းကေလးၿမင္တိုင္းဘာထင္ ဟဲ့ နင္တို ့ေကာအဲသလိုလုပ္စားဘူးႀကလို ့လား ၿမို ့ၿပခံစားမွ ု ကို ့ဒ္ေတြအမ်ားႀကီးလည္ပတ္ေနတဲ့ ယေန ့ၿမို ့ၿပလူေနမွ ု modern sensibility ကေန ေရာက္ရွိခဲ့ႀကၿပီ contemporary lifestyle အကၡ၇ာေတြမေမ့သလို ကို ့ဒ္ေတြကိုလည္းမေမ့နဲ ့
ဇယလ 5 Nov. 09
ဟင့္အင္း ။ ေယဘူယ် ငါ မၿဖစ္နိုင္ဘူး ။ ငါ့ကိုအမည္ေပးႀကပါ ။ လင္းလြန္းအားႀကီးတဲ့ မ်က္စိက်ိန္းစပ္နဲ ့ပဲ ငါ့ကိုတီထြင္ပါ ။ တကယ့္လူဟာ ကမၻာမွာႏြမ္းႏြမ္းနဲ ့ ေၿခတစ္ဘက္မသိမသာ၀ါဒတစ္ခုဆာဆာနဲ ့ ပလက္ေဖါင္းမွာက် ြံ၀င္ေနတဲ့မ်က္ႏွာနဲ ့ အနီးမၿမင္အေ၀းမွ ုန္ ။ သူ ့ကို ငါတို ့မွတ္မိေကာင္းမွတ္မိႀကပါလိမ့္မယ္ ။ သူ ့လည္ေခ်ာင္းထဲက သံေခ်းတိုက္ခ်ြတ္သလိုစကားသံ ။ လက္ေဆာင္ေတြထဲတန္ဘိုးအနဲဆံုးမို ့ခ်န္ခဲ့တဲ့ တစ္ေယာက္ ။ အႀကြင္းအက်န္လိုတစ္ေယာက္ရဲ့ညို ့မွိဳုင္းေကာင္းကင္ဦးထုပ္နဲ ့ ။ ငါဟာ က မၻာႀကီးရဲ ့သက္ေသ ။ စာရင္းေသထဲမွာ ငါ့အေႀကြး ။ တရားမ၀င္ေတာ့တဲ့လူရဲ့ တရား၀င္ေႀကြးက်န္လိုတရားစခန္းမွာ လိမ့္ရရင္းညစ္ေပရတဲ့ အပ္ခ်ည္လံုးၿဖဴ မၿဖဴေတာ့ရင္း ။ လိမ္ဖည္လိမ္ဖည္ ။ သူ ့ကိုက်ြန္ေတာ္တို ့ေလ့လာႀကရတယ္ ။ လမ္းတဲ့လား ၊ ဒီစမ္းသပ္ခန္းႀကီးထဲမွာ ေၿပာလွည့္ပါ ငါေစာင့္ေနတဲ့ဘတ္စ္ကားနံပါတ္ဟာဘာတဲ့လဲ ။ ပယ္ဖ်က္ထားတာေတြဟာ စကတည္းက ပါရွိၿပီးသား ။ အဲသလိုေနရာေတြမွာ ငါ့ဦးမွင္တံမွာ လာၿငိႀကတာ ငါမသိတဲ့ေလစိမ္းေတြ ။ ငါရွိလာၿပီလား ။ ငါမရွိေတာ့ဘူးလား ။ ငါရိွေသးလား ။ ေႀကြက်ေနတဲ့အခြံကို သူတို ့ကိုင္ႀကည့္ၿပီးလွ ြင့္ပစ္လိုက္တာမိုးေပါ ္ တေၿဖးေၿဖးတက္သြားတယ္ ။ သူတို ့လိုက္မယူႀကဘူး ။ ေနလံုးမ်က္စိထဲ၀င္ မၿမင္နိုင္ေတာ့တဲ့အထိ ။ က်ြန္ေတာ္တို ့မွတ္တမ္းတင္လိုက္ႀကတယ္ ။ ၀တၱရားအရ ၊ ခိုင္းတဲ့အတိုင္း ။ ဘာလဲေတာ့မသိဘူး ။ တစ္ေယာက္ဟာတစ္ေယာက္ႀကည့္ႀကက္ဖို ့လည္းအခ်ိန္မရွိႀကဘူး ။ ဒူေ၀ေ၀လာရင္ဆြမ္းေလာင္းလိုက္တယ္ ။ ဒူေ၀ေ၀နဲ ့ပဲ လိုက္ပို ့လိုက္ႀကတယ္ ။ ငါ့ကိုဘယ္လိုတီထြင္လိုက္ႀကသလဲ ။ ငါ့ကိုေႀကးမံုတစ္ခ်ပ္ၿပလွည့္ပါ ။ ။
ေဇယ်ာလင္း
Robert Bly, James Wright, Louis Simpson, William Stafford တို ့ရဲ့ Deep Image ကဗ် ာလွ ုပ္ရွားမွ ုက အစ New York School ရဲ့ John Ashbery, James Tate, Beat ရဲ့ Ginsberg, Language Poetry ရဲ့ Michael Palmer, Lynn Hejinian, Ron Silliman, အၿပင္ Charles Simic, Russell Edson, John Olson, John Yau, Bernadette Mayer, Will Alexander, George Kalamaras, ကေန ဒီဘက္ေခတ္ရဲ့ Dean Young, Matthew Rohrer, Jeffrey McDaniel နဲ ့ Andrew Joron တို ့အထိ Surrealism ရဲ့ ကဗ် ာစီးေႀကာင္းဟာတသြင္သြင္စီးဆင္းေနခဲ့တာ အခုဆို Neo-surrealism / Surrealism in American poetry / Uut Poetry ဆိုၿပီး ၿပန္လည္ထြန္းကားလာေနတာေတြ ့ရပါတယ္ ။
တိုမာ့ရွ္ ဆားလမန္း (Tomaz Salamun) ကို ယခင္ယူဂိုဆလားဗီးယားလက္ေအာက္ (1945-1991) ဆလိုဗီးနီးယား ၊ ဇာဂရက္ဗ္ၿမိ ု ့မွာေမြးဖြားခဲ့ပါတယ္ ။ ၁၉၄၁ က ၿဖစ္ပါတယ္ ။ အထက္တန္းေက် ာင္းမွာတုန္းက ၿပင္သစ္ဘာသာစကားနဲ ့ ဆလိုဗီန္းဘာသာစကားတို ့သင္ယူခဲ့ရၿပီး ဘာသာစကားကိုအထူးစိတ္၀င္စားမွ ုစတင္ရွိခဲ့ပါတယ္ ။ ၁၉၆၀ မွာ လ် ဳ(ဗ္)လ်ားနားတကၠသိုလ္မွာ ပန္းခ်ီသမိုင္းဘာသာရပ္သင္ယူေနရင္း ကဗ် ာ စ ေ၇းခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္ ။ သူ ့စကားအရ သူအရင္ စိတ္၀င္စားတာက ပန္းခ်ီ ၿဖစ္ၿပီး ကဗ် ာကိုေနာက္မွ စိတ္၀င္စားလာတာၿဖစ္ပါတယ္ ။ “ကဗ် ာဟာ ေခါင္းေပါ ္ကို ေက်ာက္တံုးေတြလိုက်လာခဲ့တာၿဖစ္တယ္” လို ့သူေၿပာပါတယ္ ။ ၁၉၆၄မွာ Perspektiv ‘ရွ ုေဒါင့္’ စာေပမဂဇင္း အယ္ဒီတာလုပ္ရင္း သူ ့ကဗ် ာတစ္ပုဒ္ၿဖစ္တဲ့ Duma ’64 (Thought ’64) ‘အေတြးအေခါ ္ ‘ ၆၄’ ကိုပံုႏွိပ္ေဖါ ္ၿပလိုက္တာ ၿပသနာတက္ၿပီး အခ် ဳပ္ထဲ ၅ ရက္ေရာက္သြားခဲ့ရပါတယ္ ။ အဲဒီ ကဗ် ာပုဒ္ထဲမွာ ဆားလမန္းက ‘ေႀကာင္ေသေကာင္ပုပ္’ လို ့ထည္ ့ေရးလိုက္တာ တီးတုိးအာဏာရွင္အစိုးရ ရဲ ့အမာခံတစ္ေယာက္ၿဖစ္တဲ့ Macek က သူ ့ကိုေစာင္းေရးမွန္းသိသြားခဲ့တယ္ ။ Macek ရဲ့အဓိပၸါယ္ဟာ ‘ေႀကာင္’ ၿဖစ္ပါတယ္ ။ နိုင္ငံတကာစာေပေလာကေတြရဲ့ တီးတုိးအစိုးရကို ဖိအားေပးမွ ုေႀကာင့္သာ ဆားလမန္းဟာ ေထာင္မက် ပဲ ၿပန္လြတ္လာခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္ ။ သူ ့ မဂဇင္းကိုေတာ့ ပိတ္လိုက္ရပါတယ္ ။ ဆားလမန္းရဲ့ပထမဆံုးကဗ် ာစာအုပ္ Poker ကို သူ ့အသက္ ၂၅ ႏွစ္မွာေရးသားထုတ္ေ၀လိုက္တာ ဟိုးေလးတေက် ာ္ၿဖစ္သြားခဲ့ပါတယ္ ။ ၁၉၇၀ မွာ ႏ်ဴ းေယာက္ MOMA က အထူးဖိတ္ႀကားလို ့အေမရိက ကိုစေရာက္ရိွခဲ့ပါတယ္ ။ အဲဒီကေနမၿပန္ပဲ အိုင္အိုး၀ါး တကၠသို္လ္မွာ တစ္ႏွစ္ ၊ Iowa International writing Program (IWP) မွာ တစ္ႏွစ္ ၊ စုစုေပါင္း ၂ ႏွစ္ (၁၉၇၁ – ၁၉၇၂) ေနခဲ့ပါတယ္ ။ အဲဒီကတည္းက သူ ့ကဗ် ာေတြကို အေမရိကန္ ကဗ် ာဆရာေတြက အဂၤလိပ္ဘာသာၿပန္ေပးႀကတာၿဖစ္ၿပီး ၊ အခ် ဳိ ့ကိုေတာ့ ဘာသာၿပန္သူနဲ ့တြဲၿပီး ေကာ္လက္ဘိုေရးရွင္းေတြလုပ္ခဲ့တာၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဆားလမန္းဟာ ေနာက္ပိုင္းမွာ အေမရိကန္တကၠသိုလ္ေတြမွာသင္ႀကားပို ့ခ်ရင္း အေမရိကမွာပဲ အေနမ်ားပါတယ္ ။ သူဟာ ႏ်ဴ းေယာက္မွာ ဆလိုဗီးနီးယားသံမွ ူးလည္း လုပ္ခဲ့ပါေသးတယ္ ။ သူဟာ အခုအထိ ကဗ် ာစာအုပ္ေပါင္း ၃၀ ေက်ာ္ထုတ္ၿပီးခဲ့ၿပီး သူ ့ကဗ် ာေတြကို ဘာသာစကားေပါင္း ၂၁ ဘာသာ (ၿမန္မာနဲ ့ဆို ၂၂ ဘာသာ) ၿပန္ဆိုၿပီး ၿဖစ္ပါတယ္ ။ သူဆြတ္ခူးရရွိၿပီးခဲ့တဲ့ဆုေတြဟာၿဖင့္ the Perseren Prize ၊ the Pushcart Prize ၊ the Jenko Prize ၊ ဂ်ာမန္ၿမိ ု ့တစ္ၿမို ့ၿဖစ္တဲ့ Munster က ခ်ီးၿမွင့္တဲ့ the European Prize for Poetry နဲ ့ Macedonia က ေပးအပ္တဲ့ ‘the Golden Wreath ‘ from Struga Poetry Evenings တို ့အပါအ၀င္ၿဖစ္ႀကပါတယ္ ။ တစ္ေန ့ေန ့ မွာ ဆားလမန္းကို နိုဘဲလ္စာေပဆု ခ်ီးၿမွင့္လိမ့္မယ္လို ့ တစ္ေပး ထား ႀကတာလည္းရိွပါတယ္ ။ ဆားလမန္းရဲ့ထူးၿခားခ်က္ က အေမရိကန္ကဗ် ာဆရာႀကီးေတြ ၿဖစ္ႀကတဲ့ ခ်ားလ္စ္ ဆီးမစ္ခ်္ Charles Simic နဲ ့ ဂ်ြန္ အက္ရွ္ဘရီ John Ashbery တို ့ရဲ့ ကဗ် ာၾသဇာကိုခံယူခဲ့ၿပီး သူကတဖန္ အေမရိကန္ လူငယ္ကဗ် ာဆရာေတြကို ၿပန္လွ ြမ္းမိုးနိုင္တာၿဖစ္ပါတယ္ ။ သူဟာ အခု လ် ဳ(ဗ္)လ်ားနားမွာ သူ ့ဒုတိယဇနီးၿဖစ္သူ ပန္းခ်ီဆရာမ Metka နဲ ့ေနထိုင္လွ်က္ရိွပါတယ္ ။
ကမၻာေက်ာ္ ဆလိုဗီးနီးယားကဗ် ာဆရာ တိုမာ့ရွ္ ဆားလမန္း (Tomaz Salaman — toh-MARSH SA-la-man) ကိုမိတ္ဆက္ေပးလိုပါတယ္ ။ သိေစခ်င္လို ့ပါပဲ ။ မသိခ်င္လည္းရ ၊ မသိလည္း ဘာမွ ၿဖစ္မသြားပါဘူး ။
ကမၻာႀကီးဟာဇာဂရက္ဗ္မွာ ဆားလမန္းပင္ေပါက္ စိုက္လိုက္တယ္။ (၄၊ဇူလိုင္၊၁၉၄၁)။ ဘာသာစကားေတြဟာ လက္ေဆာင္ေတြနဲ ့ လာႀကတယ္။
သရ၀ဏ္ကသရက္ကင္းႏု ၊ သရကၡန္နံ ့သင္း သရေတြ ၊ သရုပ္သကန္ရဲ ့သရစ္ဖူး ။ အမၻီဂြီတသစ္နက္ ၊ အမၻဳတရသယုတၱိ ၊ ကၠ ုဒိၶပါဒ္ရဲ့ အင္ႀကင္းပြင့္ေတြ။
ည၀ါဒေကာင္းကင္ရဲ့ တစ္ခုတည္းေသာႀကယ္ဆံၿမိတ္ဟာ ပဥၥကလ်ာပညာဗ် ာဒိတ္ေပးလိုက္တယ္ ။ ဒီလူသားေလးဟာကမၻာႀကီးရဲ့ကဗ် ာပဲ ။
အဲဒီအတြက္ လူၿဖစ္မွ ုအေကာက္ထဲမွာ အၿမင့္မားဆံုး အႏုပညာဆားခြန္ေဆာင္ရတယ္ ။
မိုးႀက ုိးခသစ္ပင္မည္းႀကီးမွာ လိပ္ၿပာအုပ္လိုက္လာနားႀကသလို ေထာင္းလေမာင္းေက် ခႏၶာဟာ လမိုင္းရဲ့လိပ္ၿပာေတြ ႀကမၼာကိုကဗ် ာေတြၿဖစ္ေစရာ ။
ေမွ်ာ္စင္ၿပာရဲ့ ဓါတ္စီးသေနၵပါလကၤာေတြဟာ လူ ့ရင္ထဲကေကာင္းကင္ေတြမွာ လိွ ုင္းႀကီး ၊လိွ ုင္းလတ္ ၊ လိွ ုင္းခုလတ္ေတြ အၿပိုင္အရိုင္းဖူးပြင့္ႏိုးထေစေလတာ ။
ဆိုပါစို ့၊ သူဟာ ၿဂိုလ္ငယ္ေလးတစ္လံုးကို လာနမ္းၿပီး အာရံုေတြေပးသြားတဲ့ နကၡတ္ႀကီးရဲ့သဘာ၀ခရီး ။ ဆိုပါစို ့၊ သူဟာ အဲဒီအာရံုပိုက္ကြန္ထဲမွာပဲအခ် ဳိ ၿမိန္ဆံုးအမိခံၿပီး ရွင္သန္ၿခင္းတဒိတ္ဒိတ္ဂမၻီရနဲ ့ မိတ္လိုက္ဖို ့အၿမိ ုက္ႏွလံုးသား ။
အဓိပၸါယ္ဟာအတြင္းခံပဲ ။ အနက္ဟာ စီးဆင္းမွ ု ၊ ေရရဲ့သခင္ ၊ အပင္ရဲ့အာဟာရ ။
ပင္စည္တေလွ်ာက္ေရသြယ္ဆဲလ္ေတြ ကခုန္ေနႀကရာက လာနားတဲ့ငွက္ေတြဓါတ္ကူးေပါက္ဖြားရာ ။
ဆလိုဗီးနီးယားမွ ကမၻာအ၀ွမ္း ဆန္းထတဲ့ ဆားလမန္း ။ (အမည္ရင္း ၊ တိုမာ့ရွ္) ။
ခဗၤ်ားေလခ်ြန္လိုက္တာ ေလဟာ စင္ဒရဲလားၿဖစ္သြားတယ္ ။ ကာဗ် ဘာ၀ သာစြ လာဘ အလာလွ ။ ခဗၤ်ားဆီမွာ ၀တ္မွ ုန္အစံုစံုထံုကူးႀက ။
… သမိုင္းကို ႏွာေစးေခ်ာင္းဆိုး အေအးမိဖ်ားနာ သြားေစသူ ။ …အနၱိမလြတ္လပ္မွ ုကို ဇီးကပ္သြားေစသူ ။ … အက္ဘ္ဇာ့ဒ္ရဲ့အဇၥ်တၱကို အဇဋာမွာ ပင္အပ္ေလးနဲ ့စိုက္လိုက္သူ ။ ။
(ကိုေခ်ာအမွတ္တရ)
ေဇယ် ာလင္း
ကိုယ္ခႏၶာတြင္းရိွဆံၿခည္ၿပြန္ေသြးေႀကာငယ္ေတြဟာ အလင္းကို ဘာသာစကားအၿဖစ္ သံုးႀကတယ္။ အဲဒါေႀကာင့္ အခ် ဳိ ့အခ်ိန္ေတြမွာ သူတို ့ဘာေတြပဲေၿပာခ်င္ေၿပာခ်င္၊ အခ် ဳိ ဓါတ္မရိွတဲ့အတြက္ ၿမိ ုသိပ္မွ ုေအာက္ ငုပ္လွ် ဳိးေနႀကရတယ္။
ေၿပာခ်င္တာမေၿပာ၇ရင္ သူတို ့ထဲက ‘စိတ္’ ၿဖစ္ေစတဲ့စက္အပိုင္းအစေလးေတြဟာ ညိွ ုးငယ္ၿပီး ညစ္ေထးကုန္ႀကတယ္။
ညစ္ေထးဟာ တစ္ခ်မ္းစီက် ဳိးပဲ့ေနႀကတဲ့ဘလိတ္ဓါးေတြ ၀ါးမစားခင္ သူ ့ကိုယ္သူၿပန္လွီးတယ္။
သက္တံရဲ့ ဒီတစ္ပတ္လွ်ပ္စစ္ဓါတုဓါတ္ဟာ အနိမ့္အၿမင့္နရီေတြေရြးစုၿပီး စကားလင္းေလးေတြကို လံုး၀န္းေအာင္လုပ္ဖို ့တဲ့။ အဲဒီမွာေရာ ေမွ်ာ္လင့္စရာေလးရိွပါ့မလား။
ကိုယ္ခႏၶာထဲမွာ ဘယ္ေနရာက စ လင္းမလဲ၊ လာဗင္ဒါတစ္ခိုင္လံုး ညြတ္ေနေအာင္ပြင့္ေနတဲ့ ဆည္းစ်ာရယ္။
အရည္မေပ်ာ္ပဲ ေ၇ခဲဟာ အခိုးအေငြ ့မၿဖစ္ရေတာ့ဘူးတဲ့လား။ သင္အိပ္ေနလား။ သင္နိုးေနလား။ သင့္ကိုဘယ္သူအိပ္မက္ေတြပံုမွန္မက္တယ္ဆိုတာေၿပာရရင္ ကုန္းေပါ ္မွာ အၿမီးကိုေထာက္ၿပီး ေလွ်ာက္သြားတဲ့ငါးႀကီးတစ္ေကာင္၊ ပိုတိတိက်က်ေၿပာ၇ရင္၊ စိတ္ကိုေၿပာင္းလဲေစတဲ့ ဇီ၀ဓါတုဆံၿခည္ၿပြန္ေသြးေႀကာငယ္ေတြရဲ့ အေၿမွးပါးေလးေတြထဲက စိမ့္ထြက္က်ေနႀကတဲ့ ပုလဲအၿမုေတေလးေတြ။ အာရံုဟာ ဘယ္အခ်ိန္မွာ စကားလံုးၿဖစ္သြားတတ္သလဲ။
ဦးခြံရိုးထဲကပန္းခင္းထဲ ၀တ္ရည္စုပ္ႀကတဲ့ ခ်ပ္၀တ္တန္ဆာပလာအၿပည့္နဲ ့ရက္စက္မွ ုေတြဟာ သနားညွာတာလို ့ဆိုတဲ့အေႀကာင္းၿပခ်က္ေတြထုတ္ၿပန္တယ္။ ဒြိဟနံ ့တေထာင္းေထာင္းနဲ ့။
ေၿမၿပင္မွာေၿခဖ်ားေတြ ၿပန္ေထာက္လိုက္တာနဲ ့ ေရာင္စံုအက္တမ္ေတာက္ေတာက္ပပေတြဟာ ေမးခြန္းပံုေရပူေဖါင္းေလးေတြ ၿဖစ္သြားႀကၿပီး အလင္းဖြား သက္တံလံုးလံုးေလးေတြဟာ ေဖါက္ကနဲေဖါက္ကနဲ ဆက္ေၿပာသြားႀကတာေတြထဲမွာ၊ ‘ကိုယ္မင္းကိုေၿပာခ်င္တာဟာလည္းဒါပါပဲ’ လို ့ေရာေယာင္ၿပီးေတာ့မ်ားေၿပာသြားႀကပါေသးရဲ့လား ။ ။
ေဇယ် ာလင္း
ကံတရားလွလွပပကန္သြင္းလိုက္တဲ့ ပင္နလ္တီဂိုးဟာ က်ြန္ေတာ့္ေန ့စဥ္ အိပ္ရာနိုးထနံနက္ခင္းေပါ့ ။
ဘယ္ဘက္သင္းကလဲ မထူးေတာ့တဲ့ဂိုးလား ေခ်ပဂိုးလား အနိုင္ဂိုးလား အခ် ဳိ ့အတြက္အသက္ရွင္နည္းနိသာရည္း အခ် ဳ ိ ့အတြက္ ကိုယ့္ဘက္လွည့္မဲလာတဲ့အၿပံ ုး ။
ဘ၀တိုးရစၥတ္ေတြေပါ့ အဘိုးႀကီးဆန္တီယာဂိုၿပန္ပါလာတဲ့ ငါးရိုးႀကီးနဲ ့ ဓါတ္ပံုတြဲရိုက္ႀက ဘာမွန္းမသိတဲ့ဟာႀကီးကို သူတုိ ့ပဲ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် မိလာသလို ေနေရာင္ရဲရဲမွာ သြားႀကီးေတြၿဖဲႀက ။
ဒိုင္ေတြဘာေတြၿဖစ္လို ့ ‘ဂိုး’သြားၿပန္ပါၿပီခဗၤ်ာ ။ ။
ေဇယ်ာလင္း ရနံ ့သစ္ ၂၀၀၄
(လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္တုန္းကကဗ် ာ….အခုထိ ‘ဂိုး’ ေတြဆက္တိုက္သြင္းေကာင္းတုန္း)
Recent Comments